LEVEN ZONDER EEN WARMTEPOMP KAN OOK!

SLIM ENERGIE AANWENDEN IS OOK MEEHELPEN AAN CO2-AFBOUW

Onder het moto; “minder energie consumeren maar slimmer en met meer comfort” spelen we in op al wie de woning niet meteen kan transformeren naar een A-label (EPC). Wat doe je als je de woning (nog) niet helemaal kan transformeren naar het superzuinigst? En wat doe je als je net een woning gekocht hebt en maar beperkt kan lenen? Of gewoon beperkte middelen wil inzetten om te voldoen aan de renovatieplicht van de Vlaamse overheid? 

Iedere euro die je investeert in de schil van je woning rendeert het best. (schil = de buitenkant die blootgesteld wordt aan de koude)  Het rendement haal je uit de energie die je niet meer hoeft te kopen in de toekomst. Moet iedereen dan maar gewoon zijn woning gaan afbreken? Neen. Maar het isoleren van de zoldervloer, de vloeren op begane grond en het vervangen van dubbel glas in hoogrendementsglas is echt noodzakelijk. Zo kom je structureel tot een lager verbruik. 

Misschien raak je door deze ingrepen niet meteen vooraan in het peloton van de renovatie, maar hier kies je gewoon voor enkele tussenstappen. En als techniek om te verwarmen kies je hier voor een degelijke condensatieketel voor gas die men later ook kan inzetten samen met een warmtepomp. Wie ambitieuzere plannen heeft kan naar mijn blog springen waar ik beschrijf hoe je van een F-label naar A-label kan evolueren.

1. HOE VAN F NAAR D (deadline 2028 voor vrijstaande woningen)? 

Hoogrendementsglas + vloerisolatie + dakisolatie in combinatie met een condensatieketel met goed geïsoleerde boiler leiden ons naar een (EPC) D-score.

De Vlaamse overheid heeft een app ontwikkeld waarin je je eigen woning kan vergelijken. https://apps.energiesparen.be/test-uw-epc . Daar zie je per gemeente dat de meeste woningen niet beantwoorden aan perfect geïsoleerde gebouwen. De meerderheid van de woningen in Vlaanderen moeten nog heel wat inspanningen leveren de komende jaren. Het is dus helemaal niet slecht om je inspanningen ook te verdelen in de toekomst. Het is natuurlijk ook zo dat de woningen die het best scoren natuurlijk boven komen drijven op de woningmarkt en er het meeste waarde door krijgen. Maar door gefaseerd te werken heb je nog de kans om in te spelen op nieuwe inzichten en technieken die er op het ogenblik van je beslissing nu nog niet zijn! Dus wie na 2028 dezelfde stappen wil zetten zal hoger mikken. Dat is de hele redenering van de renovatieplicht die in Vlaanderen sinds 2023 bij het verwerven van een nieuwe woning in voege is.

Mijn woning scoorde zwak onder het EPC- F label

Mijn woning kan je hier even bekijken. De EPC-test hielp me te simuleren dat ik mits het verder isoleren van de woning een beter EPC-label kan behalen. Het ging om het plaatsen van hoogrendementsglas , sterk geïsoleerde vloer vanuit de kelder en de zolder helemaal isoleren op de vloer met 40 cm steenwol/glaswol. Dit in combinatie met een condensatieketel op gas. Mijn energielabel voor de werken was ingeschaald op F. Het eindresultaat mag gezien worden en scoorde op D. In mensentaal kom ik uit op 8 kW warmteverlies bij -8°C! Dat is op zich een definitieve goede stap!

In wat volgt kunt u zien welke steunmaatregel ik dit jaar zou kunnen hebben voor mijn situatie.

Woning (aanvraag renovatiekrediet 2023)

Tabel uit https://www.vlaanderen.be/bouwen-wonen-en-energie/lenen/renovatiekrediet-met-rentesubsidie-bij-energierenovatie-na-aankoop

Zoals je ziet op bovenstaande tabel kon ik in aanmerking voor een rentesubsidie om tot een EPC-label D te komen (tot 20.000€ renovatiekrediet) De subsidie gaat uit van 2% boven de marktrentevoet. De maximale rentesubsidie zou dan 4.369€ bedragen. Je ziet dat indien ik verder zou gaan de steun ook aanzienlijker is.

2. RESULTAAT: BETAALBAAR RENOVEN DANKZIJ BETAALBARE TECHNIEKEN

Mijn budget om de woning energetisch te renoveren was beperkt. Ik heb de woning al moeten aanschaffen wat al een hele hap was. In de Rand rond Brussel zijn woningen relatief duur. Vervolgens moest ik de woning renoveren. Na het zien van alle offertes voor de vloerisolatie/dakisolatie en het hoogrendementsglas kon ik niet meteen springen naar een stookplaats met een warmtepomp. Dan maar slim renoveren dacht ik. Ik heb geen ventilatiesysteem. De woning is ook niet luchtdicht gemaakt. Dat heeft wel consequenties alhoewel mijn leefstijl er niet uit bestaat om alle kamers en vertrekken permanent te verwarmen. Zo kwam ik al snel bij de keuze van een condensatieketel. Simpel, efficiënt en net goed om mijn EPC te laten opschuiven naar D. En deze verwarmingsketel is al meteen ook de basis voor later wanneer ik een warmtepomp toevoeg. Dat heet dan bivalente opstelling (zie de blog bivalente warmtepompen. Zo kan ik dan warm water maken voor de douche met de gasketel en kies ik een vermogen voor de warmtepomp dat niet meteen tot het koudste punt van het jaar is gedimensioneerd. (-8°C in Dilbeek)

Warmtenood daalt met 29%

De woning werd voorheen verwarmd met een niet-condenserend gastoestel dat een vermogen had van 35 kW. Dat was veel te veel maar in de jaren ’90 werden dergelijke vermogen in woningen kleiner dan 150 m² vaker toegepast. Het verbruik bedroeg (samen met de aanmaak van sanitair warm water) 34.300 kWh energie aan aardgas. Dat is behoorlijk veel voor een kleinere standaardwoning. Door een condensatieketel in te zetten reduceren we het vermogen tot maximaal 8 kW. Het toestel moduleert immers en we kunnen een vast maximaal vermogen instellen. Wanneer het niet koud is buiten is dit vermogen ook niet nodig en zal de ketel lager gaan moduleren. Het verbruik zal veel lager zijn omdat er bij een belastinggraad van 20% (20% van de tijd in de winter of stookseizoen) misschien wel meer brander-uren worden gemaakt dan voorheen, maar het uiteindelijke verbruik is veel kleiner geworden (van 35 kW naar 8 kW). De productie van sanitair warm water bedraagt nu voor 3 personen 1500 kWh op jaarbasis. Het verbruik voor de productie van warmte is eveneens spectaculair gedaald. We brachten de verwarmingskost terug tot 8400 kWh! Nu is er een jaarlijkse nood van 1500+8400 kWh= 9.900 kWh. Dat is een vermindering met een factor van 3,4! Dat is niet slecht en onze keuze om beperkt te investeren heeft ook een voordeel, de woning staat klaar om over te schakelen naar een warmtepomp indien we de watertemperatuur van de verwarmingselementen kunnen verlagen. In een volgende blog licht ik dit omstandiger toe. Maar door zo slim te investeren kun je de nieuwe technologie van de nabije toekomst mee integreren in je stookplaats en zo de woning nog energievriendelijker maken.

3. REGELEN EN INSTELLEN : HYPERBELANGRIJK

Als je las in mijn introductie dat er een verwarmingsketel van 35 kW stond geïnstalleerd dan moet je beseffen dat zo een toestel heel slecht kan functioneren. Wie 35.000 Watt kan aanleveren moet ook een afgiftesysteem (vaak radiatoren) hebben met het zelfde afgiftevermogen. Aangezien je in een kleine woning zo geen vermogen nodig hebt is dit een onevenwicht van bij het begin. Wat heeft dit als consequentie? De verwarmingsketel maakt weinig brander-uren omdat hij de warmte niet kan verdelen op het moment zelf waardoor hij de hele tijd staat af te koelen. De nieuwe condensatieketel moet dus evenwichtiger gedimensioneerd worden en bovendien moet de regeling tot in het uiterste zorgen voor verbranding en warmte als het echt moet.

ENKELE REGELS

1. Een moderne condensatieketel werkt altijd met een buitenvoeler. De intelligentie in de condensatieketel zorgt dat er alleen maar het nodige gasvolume wordt aangesproken om bij een bepaalde buitentemperatuur comfort te creëren in de huiskamer. En de watertemperatuur van de condensatieketel is berekend op de nodige warmte die je radiatoren moeten afgeven.
2. Een kamerthermostaat (al dan niet smartphone-gekoppeld) biedt de mogelijkheid om een volledig programma in te stellen. Ieder uur dat de verwarming niet werkt is er geen verbruik, geen uitstoot en geen prijs. 
3. Het vermogen dat de verwarmingsketel vrij kan aanspreken moet worden berekend! 8 kW is niet hetzelfde als het gasverbruik voor 35 kW. (toestellen moduleren maar moeten wel juist worden ingesteld, voordeel: veel lager verbruik)
4. Iedere graad meer op de thermostaat verhoogt de gasrekening met 6%. Omgekeerd zal de keuze voor 19°C je meteen een besparing opleveren zonder veel moeite, niemand merkt dit echt.
5. Een goed onderhouden condensatieketel stoot weinig onverbrande gasdeeltjes uit (CO) en de CO2-uitstoot blijft volledig onder controle. CO2 blijft natuurlijk een zwakte bij de hele opwarmingsproblematiek van de aarde. Maar als iedereen nog maar 3 keer minder zou uitstoten, dan bereiken we natuurlijk al veel meer ons streefdoel om de aarde niet meer dan 1°C te laten opwarmen.

4. ENKELE OFFERTES TER INSPIRATIE

U kunt twee voorbeeldoffertes in deze blog bekijken van de uitgevoerde stookplaatsrenovatie. Om misverstanden te voorkomen worden de werkuren niet vermeld. Dit moet immers telkens onderzocht worden en is afhankelijk van iedere woning op zich. Opgelet!  De BTW bedraagt voor deze werken 6% terwijl de voorbeeldofferte op 21 % is afgeklopt. Wie de installatie laat uitvoeren door een erkend installer geniet immers automatisch van 6% BTW.

Weishaupt: concept van doorstromer (geen drinkwaterboiler) en hele lage modulatie!

De offerte van Weishaupt speelt in op een condensatieketel van 25 kW die bijzonder laag kan moduleren tot 3,4 kW. Dat betekent dat de ketel in staat is om met enkele radiatoren in gebruik tot een minimale vermogenswisseling te komen. Maar toch kan je met deze ketel probleemloos instant warm water maken voor de douche. Als je pakweg 3 radiatoren steeds gebruikt doorheen het jaar, dan is het logisch dat je het volle vermogen niet nodig hebt. Deze ketel kan dit vlot aan en biedt de beste technologie aan die er op de markt is. Weishaupt is wat duurder in aankoopprijs maar wel oerdegelijk materiaal. Ik heb ook een beschrijving van de condensatieketel opgenomen waarin u alles in detail kunt doornemen.

Vaillant: juiste vermogen om zuinig te verwarmen in combinatie met een drinkwaterboiler voor wat meer comfort.

De offerte van Vaillant speelt in op een condensatieketel van 12 kW! Dat is een heel klein vermogen maar volstaat omdat deze woning niet zoveel warmte meer nodig heeft. In het geval van Weishaupt is 25 kW verantwoord voor de onmiddellijke aanmaak van sanitair warm water. Maar je hebt het niet nodig om radiatoren te verwarmen. Ook hier kan de verwarmingsketel moduleren tot 3 kW. Hier bij de vaillantoplossing combineren we het beperkte vermogen met een drinkwaterboiler van 150 liter. (berekend op 4 mensen in de woning). Vaillant is een fabrikant die zo vaak een condensatieketel verkoopt in Europa (marktleider) dat hij steeds ook het snelst de nieuwste technologie en ontwikkelingen in de productielijn integreert. Dus je beschikt steeds over het laatste nieuwe voor de beste prijs. Wie nog beter wil bij deze fabrikant kan opteren voor de iets duurdere uitvoering van ECOTEC plus Vaillant, de ECOTEC EXCLUSIVE-serie waar het minimumvermogen tot 2,5 kW is gebracht en helemaal is klaargestoomd om zuinig te functioneren.

Enkele links

https://www.vaillant.be/consumenten/producten/ecotec-plus-1051.html#downloads

https://www.weishaupt.be/producten/gas-stookolieketels/weishaupt-thermo-condens-wtc-gw-15-25-32-kw

Figuur 1: typische Vlaamse woning omturnen van F- naar D-label (EPC) of waarom heel Vlaanderen niet meteen een warmtepomp hoeft aan te schaffen!